Министерството за здравство започнува сериозна истрага по скандалозните тврдења дека во приватните болници во Македонија биле вршени кардиохируршки операции без вистинска медицинска потреба – само за финансиски профит.

Комисија составена од домашни експерти уште од утре ќе почне да проверува осум медицински досиеја на пациенти кај кои постои сомневање дека биле подложени на непотребни интервенции. Овие досиеја биле доставени од лекари од државна болница, а покрај министерската комисија, вклучена ќе биде и Лекарската комора преку вонреден стручен надзор.

„Ќе се разгледа секој случај детално, врз основа на медицински факти, со цел да се утврди вистината,“ изјави министерот за здравство Азир Алиу.

За да нема сомнежи за пристрасност, веќе е комплетирана и странска комисија со експерти од Словенија, Италија и Австрија, кои ќе имаат задача да го изработат финалниот извештај.

Но, додека се врши оваа проверка, државната кардиохирургија се соочува со сериозен одлив на анестезиолози – дел заминале во приватниот сектор, а дел во странство. Директорот на Клиниката за кардиохирургија, д-р Дејан Димитровски, предупредува дека ако ова продолжи, може да се намали интензитетот на операциите, иако засега нема застој.

Министерот Алиу најави дека државата ќе бара ад хок решение преку билатерален договор со Словенија, со што словенечки лекари би работеле во Македонија од три до шест месеци, а наши лекари би имале можност за обука во Словенија. Така би се надминал недостигот од кадар, но и би се пренесувале нови знаења и технологии.

Податоците од Фондот за здравствено осигурување дополнително ја комплицираат ситуацијата – тие покажуваат дека многу повеќе кардиохируршки операции се правеле во приватните болници отколку во државната клиника. Тоа ја отвора дилемата: дали приватниот сектор навистина претерал со интервенции или пак државниот систем е потонат во хроничен недостаток на кадар и капацитети?

Ако навистина се докаже дека приватни болници вршеле операции без оправданост, граѓаните ќе ја изгубат основната доверба во лекарската професија. Секој пациент ќе почне да се прашува дали му е препорачана интервенција поради здравствена потреба или поради профит. Тоа може да создаде парализа на довербата и кон чесните лекари.

Скандалот може да ја продлабочи поделбата меѓу приватниот и јавниот сектор. Државното здравство ќе ја користи оваа приказна за да ја обвини приватната конкуренција, но во исто време ќе се откријат и слабостите на државниот систем (одлив на кадар, долгите листи на чекање). Резултатот може да биде општ пад на довербата во целиот здравствен систем.

Луѓето што имаат можност ќе почнат да бараат лекување во странство – во Србија, Бугарија, Турција или Грција. Тоа ќе значи финансиски удар за македонското здравство, но и одлив на доверба што тешко ќе се врати.

Ако осигурителниот фонд се најде вмешан – преку тоа што плаќал за спорни операции – ќе се доведе во прашање неговата контролна улога. Ова може да доведе до криза на целиот модел на финансирање во здравството.

Чесните лекари и сестри ќе бидат ставени во ист кош со оние што ги прекршиле правилата. Тоа создава чувство на неправда, дополнителна демотивација и уште поголем одлив на кадар во странство.

Здравството е чувствителна тема. Скандал со „операции за пари“ ќе биде искористен од опозицијата како доказ за слабости во системот, а власта ќе се брани со формирање комисии и ветувања за реформи. Ова може да влијае и на изборните резултати.

Ако навистина се покаже дека имало операции без медицинска оправданост, тоа ќе предизвика системска криза на доверба:

• граѓаните ќе ја изгубат вербата во лекарите,

• државата ќе мора да реагира со длабоки реформи,

• а здравството ќе стане уште пополитизирано.