Британскиот весник „Тајмс“ објави дека Москва и Вашингтон, преку посреднички разговори, разгледуваат идеја за идниот статус на украинските територии што се под руска контрола. Според извор близок до Советот за национална безбедност на САД, моделот би се темелел на политичко-територијалниот аранжман во Западниот Брег на реката Јордан, каде што Палестинската национална власт има ограничена автономија, но Израел ја задржува воената и економската контрола.

Суштината на предлогот:

• Териториите што Украина ги изгуби (Донбас, Запорожје, Херсон и Крим) би останале под руска воена, политичка и економска управа.

• За разлика од формално анексирање, ова би било облик на „де факто контрола“ што овозможува заобиколување на украинскиот устав, кој забранува отстапка на територии без референдум.

• Идејата е ваков модел да послужи како основа за постигнување прекин на огнот, иако украинскиот претседател Володимир Зеленски тврдo одбива да ги признае териториите како руски.

Улогата на САД:

• Идејата била разгледувана пред неколку недели во преговори меѓу Стив Виткоф, специјален пратеник на американскиот претседател Доналд Трамп, и руското раководство.

• „Тајмс“ наведува дека Виткоф е позитивно настроен кон вакво решение.

• Според Вашингтон, тоа би било политички пофлексибилно од директно територијално признавање, а и би го забрзало патот до прекин на непријателствата.

Официјални реакции:

• Заменик-прес-секретарката на Белата куќа, Ана Кели, го нарече извештајот „целосно лажен“.

• Сепак, изјавите на Трамп од минатата недела покажуваат дека американскиот лидер гледа на „размена на територии“ како неизбежен дел од мировниот договор.

• „Ќе има размена на територии во корист на Украина, но и за двете страни ќе има непријатни компромиси“, изјави Трамп, додавајќи дека „ќе се променат линиите на фронтот“.

Рускиот став и услови:

• Според „Волстрит џурнал“ и „Аксиос“, по средбата со Виткоф, Владимир Путин преку амбасадор испратил „широк предлог“ за прекин на огнот, кој вклучува:

  • Киев да се откаже од ДНР и ЛНР, како и од Крим.

  • Русија да „ги замрзне“ сегашните фронтови во Запорожје и Херсон.

• Москва бара меѓународно признавање на сите пет региони (Крим, ДНР, ЛНР, Запорожје, Херсон) и целосно повлекување на украинската армија од нив.

• Путин изјави на 1 август дека овие услови се непроменети од 2024 година, кога бараше истите отстапки од Киев.

Зошто „Западен Брег“ модел?

• Западниот Брег е дел од меѓународно признатата територија на Палестина, но од 1990-тите е под мешана контрола:

  • Палестинската национална власт управува со дел од територијата,

  • Израел има контрола врз граничните премини, воздушниот простор, безбедноста и дел од економијата.

• Во 2013 година, Махмуд Абас формално го преименува ПНА во Држава Палестина, но со реално ограничен суверенитет.

• Сличен хибриден модел би можел да се примени и за руските територии во Украина – без формално признавање, но со трајна контрола од Москва.

Заклучок:
Овој концепт, иако официјално демантиран од Белата куќа, покажува дека меѓународната дипломатија разгледува „неконвенционални формули“ за замрзнување на конфликтот, при што секоја страна би добила дел од она што го бара – но без конечен мир и без целосно решавање на спорот за суверенитетот.