Конечно старт по бројни одложувања

По повеќекратни одложувања уште од 2022 година, Европската Унија на 12 октомври годинава конечно го лансира новиот дигитален систем за контрола на границите – Entry/Exit System (EES). Воведувањето ќе трае шест месеци, до април 2026, за да се избегнат преоптоварувања на системот и хаос на граничните премини.

Како ќе функционира?

• Секој патник што не е од ЕУ и влегува во шенген-зоната ќе мора:

  • да пополни електронски формулар,

  • да плати такса од 20 евра (трипати повеќе од првично најавените 7),

  • да даде биометриски податоци (отпечатоци и фотографија).

• По првата регистрација, следните патувања во рок од 3 години ќе се потврдуваат само со биометриски скен.

• Во првите два месеци дел од земјите ќе користат системот без биометриски функции, а целосна примена се очекува по шест месеци.

Кој е ослободен од плаќање?

• Лица под 18 и над 70 години.

• Членови на семејства на граѓани на ЕУ или на државјани со право на слободно движење.

Зошто се воведува ЕЕС?

Главната цел е поголема безбедност и модернизација на граничната контрола. Системот ќе овозможи:

• следење на дозволениот престој (90 дена во период од 180),

• брзо препознавање на лица што го пречекориле престојот,

• намалување на измамите со идентитет,

• спречување на нелегалната миграција.

Ризик од хаос на аеродромите

Иако Брисел уверува дека новиот систем ќе го забрза преминувањето, туристичките здруженија предупредуваат на можен метеж во првите месеци – особено октомври, ноември и декември, кога патниците за прв пат ќе мораат да се регистрираат.

Кој сè е дел од ЕЕС?

Сите земји од шенген-зоната: Австрија, Германија, Франција, Италија, Шпанија, Шведска, Холандија, Белгија, Данска, Грција, Унгарија, Полска, Чешка, Словачка, Словенија, Португалија, Литванија, Латвија, Естонија, Хрватска, Романија, Бугарија, Луксембург, Норвешка, Исланд, Швајцарија, Лихтенштајн и Малта.
Ирска и Кипар не се дел од системот и таму ќе продолжи старото печатирање на пасошите.

Што следува после ЕЕС?

Во 2026 ќе стартува уште еден систем – ЕТИАС (European Travel Information and Authorization System), сличен на американскиот ESTA, со кој секое патување ќе биде евидентирано однапред.